پرسشنامه اثربخشی مدیران مدارس ابتدائی

سازمانی که از مدیریت شایسته​تری برخوردار باشد، بهتر می​تواند هدف خود را برآورده سازد. زیرا امکانات برنامه​ریزی صحیح​تری ایجاد خواهد نمود. فقدان مدیریت شایسته، موجب ناهماهنگی، انحراف از هدف، اتلاف وقت و انرژی می​شود و سازمانها را به نابسامانی و از هم پاشیدگی می​کشاند (علاقه​بند،۱۳۸۲) .
نقش مدیریت به​عنوان عامل اصلی ایجاد و ارتقای سطح سلامت در سازمان حائز اهمیت ویژه می​باشد. در مدارس مدیران وظایفی دارند که برای انجام این مهم باید نقش​های سازمانی و روابط بین فردی و اهداف مدرسه را به​طور روشن درک نموده و در جهت تامین نیازهای اعضای مدرسه و ارباب رجوع تلاش کنند و سازمان مدرسه را قادر به برخورد موفقیت آمیز با نیروهای داخلی و خارجی کرده تا بتواند نیروهای مخرب را نیز در جهت هدف اصلی سازمان هدایت کرده و با تامین اهداف مدرسه، سودمندی و ادامه حیات آن را تضمین کنند. به عبارت دیگر فرآیند رهبری اثری مستقیم بر توانایی سازمان در احیای نیاز کارمندان، ایجاد جو مطلوب کاری و اثربخش دارد.
ر زمینه حمایت از معلمان هورالیک بیان می​کند که، الف) مدیر باید در مقابل والدین از معلمان حمایت کند حتی اگر حق به جانب معلمان نباشد. اگر مدیری می​خواهد از معلمی انتقاد کند بایستی این انتقاد را خصوصی با او مطرح کند. ب) همچنین مدیر باید در مقابل دانش آموزان از معلمان حمایت کند، و اگر معتقد است که حق به جانب دانش آموزان است، باید خصوصی با معلم در میان بگذارد و هرگز نباید معلم را در مقابل دانش آموزان مورد انتقاد قرار دهد ( شیرازی، ۱۳۷۳) .
نفوذ مدیر[۷] : عبارت از توانایی مدیر در تأثیر روی تصمیمات مافوق​هاست. مدیر با نفوذ، ترغیب کننده بوده و با رئیس خود به طور اثربخشی کار می​کند اما در عین حال، در فکر و عمل خود استقلال دارد. از نظر پیتر دراکر شما مجبور نیستید که رئیستان را دوست داشته باشید و او را تحسین کنید، همچنین نباید از او متنفر باشید. در هر حال، باید او را به گونه​ای اداره کنید و در او نفوذ داشته باشید که بتوانید منبعی برای موفقیت شخصی شما و موفقیت سازمان باشد (پیتر دراکر به نقل از لوبوف، ترجمه ایران نژاد، ۱۳۷۲) .
ملاحظه​گری[۸] : عبارت از رفتار مدیری است که دوستانه، باز و حمایت​گر      می​باشد. این وجه رفتار شبیه بُعد ملاحظه​گری در پرسشنامه توصیف جو سازمانی (OCDO) است. ملاحظه​گری بازتاب رفتار حاکی از احترام، اعتماد متقابل، همکاری و به​عبارتی ملاحظه​گری به معنای ملاطفت و خوشرویی مصنوعی و حسابگرانه نیست، بلکه توجه صادقانه نسبت به معلمان به عنوان همکاران حرفه​ای است (هوی و میسکل، ترجمه سیدعباس​زاده، ۱۳۸۲، ص۴۵۱) .
از نظر خلیلی شورینی (۱۳۷۳): ملاحظه​گری یا مراعات عبارت است از عوامل رفتاری مربوط به حمایت کنندگی رهبر، دوستی، جانبداری، مشارکت با فرودستان، نمایندگی منافع فرودستان، باز بودن ارتباطات و به رسمیت شناختن مشارکت آنها، این رفتارهای رابطه​گرا برای ایجاد و نگهداری روابط خوب با فرودستان ضروری است.
ساخت​دهی[۹] : رفتاری است که مدیر به​طور واضح انتظارات کار، استانداردهای عملکرد و رویه​ها را صراحتاً تعیین می​کند. ساخت​دهی به رفتاری از مدیر اشاره   می​کند که وظیفه مدار و موفقیت مدار است. مدیر انتظارت خود را به هیات آموزش ارائه نموده و استانداردهای دقیق عملکرد را حفظ می​کند (هوی ومیسکل، ترجمه سید عباس​زاده، ۱۳۸۷، ص۲۶۱،۲۶۲) .  کرمن در تعریف ساخت​دهی بیان می​کند که این بعد منعکس کننده درجه​ای است که شخص نقش خود و زیردستانش را برای نیل به هدف مشخص می​کند و ساخت می​دهد (کرمن، ترجمه شکرکن، ۱۳۷۰، ص۲۴۷) .
پشتیبانی منابع[۱۰] : پشتیبانی به وسیله منابع، عبارت از میزان تهیه مواد و وسیله لازم و مورد درخواست معلمان است. پشتیبانی منابع به مدرسه​ای اشاره می​کند دارای مواد و وسایل آموزشی لازم بوده و وسایل اضافی دیگر به راحتی قابل وصول است (هوی ومیسکل، ترجمه سیدعباس​زاده، ۱۳۸۷، ص۲۶۱،۲۶۳).
برای اینکه معلمان بتوانند و بخواهند که به وظایف حرفه​ای خود عمل نمایند باید از شرایط مناسب این امر برخوردار شوند که این شرایط شامل سه جزء اساسی می​باشد:
۱- وسایل آموزشی که شامل تجهیزات، منابع، فضا و دیگر امکانات کمکی
۲- نظام اداری که در برگیرنده قوانین، مقررات، روابط و ارتباطات و تشکیلات می​باشد
۳- منابع انسانی که به نیازها، علایق، اعتبار و حیثیت، اختیار و پیشرفت توانایی​های کارکنان و به عبارت دیگر رضایت شغلی مربوط است.
روحیه[۱۱] : عبارت از اطمینان، همدردی، اعتماد و احساس انجام کار است که بین هیات آموزشی وجود دارد، اشاره می​کند و در این حالت معلمان احساس خوبی به یکدیگر داشته و در عین حال احساس می​کنند که کار خود را به خوبی انجام می​دهند (هوی و میسکل، ترجمه سیدعباس​زاده، ۱۳۸۷، ص۲۶۱،۲۶۳). آنها یک واحد همبسته و منسجمی بوجود می​آورند که کار و فعالیت آموزشی خود را با شور و اشتیاق انجام می​دهند، یکدیگر را دوست دارند و به کار خود عشق می ورزند، به یکدیگر کمک می​کرده و نسبت به مدرسه خود با احساس غرور و افتخار می​کنند (هوی و میسکل، ترجمه سیدعباس​زاده،۱۳۸۲، ص۴۵۱) . روحیه در فرایند روابط انسانی اهمیت خاصی دارد زیرا می​تواند نمایانگر وضع کلی روابط انسانی در یک سازمان باشد. روحیه مجموعه​ای از احساسات، عواطف و طرز فکر آدمی است. روحیه ممکن است مثبت یا منفی باشد، روحیه مثبت از آن کسانی است که از کار و حرفه خود راضی هستند و فکر می​کنند که خدمت آنها، هم برای جامعه مفید و مؤثر بوده و هم با افراد شایسته​ای در محیط کار خویش در ارتباط می​باشد. روحیه منفی از آن افرادی است که یأس و بدبینی در آنان سایه افکنده، و بی​اعتمادی در گفتار و رفتار آنان مشاهده می​گردد ( مافی، ۱۳۶۷).
تاکید علمی[۱۲]: عبارت از فشار مدرسه برای کسب موفقیت دانش آموزان است. اهداف علمی سطح بالا ولی قابل وصول برای دانش آموزان وضع شده است، محیط یادگیری، منظم و جدی است، معلمان به توانایی دانش آموزان برای موفقیت در یادگیری اعتماد دارند، و دانش آموزان نیز سخت کار کرده و به آنهایی که از نظر علمی پیشرفت خوبی دارند احترام قائل هستند (هوی ومیسکل، ترجمه سیدعباس​زاده، ۱۳۸۷، ص۲۶۱،۲۶۳) .
وایلز می​نویسد: مدیر مدرسه به عنوان رهبر رسمی باید بکوشد تا بینش معلمان را نسبت به روشهای مختلفی که از طریق افکار و اندیشه​های گروهی حاصل      می​شود، افزایش دهد و در جریان به وجود آوردن بهبود دائمی، رهبری رسمی باید در تحکیم یگانگی و اتحاد گروه بکوشد و فعالیت​های تجربی و علمی آنان را ارج نهد و به سرمایه اندیشه جسمی آنان بیفزاید و روح اعتماد و آرامش را در ایشان به وجود آورد (وایلز، ترجمه طوسی، ۱۳۸۸، ص۲۷) .

پرسشنامه اثربخشی مدیران مدارس ابتدائی