سه شنبه , ۴ اردیبهشت ۱۴۰۳

آموزش دیدگاه های درمانی موج سوم روان شناسی

آموزش دیدگاه های درمانی موج سوم روان شناسی

خلاصه ای از مجموعه درمانهای موج سوم روانشناسی به شرح زیر می باشد در این مجموعه نحوه به کارگیری و برنامه ریزی جلسات درمان توضیح داده شده است. و سایر مطالب مربوط به آنها در ۲۵ صفحه و در قالب فایل WORD توضیح داده شده است.

  • درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد

 

  • کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی[۱]( MBSR)

 

  • شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی[۲]( MBCT)

 

  • رفتار درمانی دیالکتیک

یکی  از درمان های شناختی، رفتار درمانی دیالکتیک[۳] (DBT)است که در سال ۱۹۹۳ توسط مارشال لینهان به وجود آمد و به شیوه شناختی رفتاری عمل می کند. این درمان در ابتدا برای درمان اختلال شخصیت مرزی استفاده شد که اثر بخشی آن برای درمان این اختلال از سوی انجمن روانپزشکی امریکا هم مورد تایید قرار گرفته است(واگنر[۴] و همکاران، ۲۰۰۷).

در این درمان مجموعه ای از اصول بیان می شود که به شکلی موثر به دست اندرکاران حوزه های بالینی در پاسخ به رفتارهای چالش انگیز کمک می کند. DBT ، با ۵ دسته راهبرد وسیع، که تمامی آنها شامل دست کم یک جفت خرده راهبرد دیالکتیکی است، شامل می شود (علیلو و شریفی، ۱۳۹۰):

آموزش مهارت ها در رفتار درمانی دیالکتیک و ….

 

  • مهارت های ذهن اگاهی

 

  • مهارت کار آمدی بین فردی

 

  • مهارت تحمل پریشانی

 

  • مهارت تنظیم هیجانی

 

  • طرحواره درمانی

طرح واره به طور کلی، به  عوان ساختار، قالب یا چهارچوب تعریف می شود. در حوزه رشد شناختی، طرح واره را به صورت قالبی در نظر می گیرند که براساس واقعیت یا تجربه شکل می گیرد تا به افراد کمک کند تجارب خود را تبیین کنند. علاوه بر این، ادراک از طریق طرح واره، واسطه مندی می شود و پاسخ های افراد نیز توسط طرح واره جهت پیدا می کنند. طرح واره، بازنمایی انتزاعی خصوصیات متمایز کننده یک واقعه است. به عبارت دیگر، طرحی کلی از عناصر برجسته یک واقعه را طرحواره می گویند(جفری و همکاران،۱۹۵۰؛ ترجمه حمید پور و اندوز، ۱۳۸۹).

 

  • تکنیک های شناختی

تکنیک های شناختی به بیمار کمک می کنند بتوانند برای زیر سوال بردن طرح واره ها، صدای سالمی را در ذهن خودش بوجود بیاورد و بدین ترتیب ذهنیت سالم خود را توانمند سازد. درمانگر به بیمار کمک می کند تا در برابر طرحواره، موضعی منطقی و عقلانی طرح ریزی کند.تکنیک های شناختی عبارتند از(جفری و همکاران،۱۹۵۰؛ ترجمه حمید پور و اندوز، ۱۳۸۹) :……

 

  • تکنیک های تجربی

تکنیک های تجربی، دو هدف عمده دارند:

الف) برانگیختن هیجان های مرتبط با طرح واره های ناسازگار اولیه و

ب) باز والدینی بیمار به منظور بهبود هیجان ها و ارضای نسبی نیازهای بر آورده نشده دوران کودکی.

این تکنیک ها عبارتند از(جفری و همکاران،۱۹۵۰؛ ترجمه حمید پور و اندوز، ۱۳۸۹):………

 

  • الگو شکنی رفتاری

این مرحله طولانی ترین و در برخی موارد حساس ترین بخش طرحواره درمانی است. بدون انجام این مرحله، احتمال عود اختلال بالاست. بدون تغییر الگوهای رفتاری، حتی اگر بیمار نسبت به طرح واره های ناسازگار اولیه خود بینش پیدا کند و تکنیک های شناختی و تجربی را نیز انجام دهد، اختلال دوباره خودش را نشان می دهد.مراحل الگو شکنی رفتار عبارتند از(جفری و همکاران،۱۹۵۰؛ ترجمه حمید پور و اندوز، ۱۳۸۹):

  • درمان فراشناخت

فراشناخت عبارت است از هر نوع دانش و فرایند شناختی که در آن ارزیابی با کنترل شناختی وجود داشته باشد(موسیس[۵] و بیرد[۶]، ۲۰۰۲). نخستین بار آدرین ولز درمان فراشناختی را مطرح کرد. درمان فراشناختی از طریق تغییر توجه به حذف سبک های تفکر ناسازگارانه – به عنوان مانعی در جهت پردازش شناختی و هیجانی طبیعی – پرداخته و انعطاف پذیری در کنترل شناختی را افزایش می دهد. همچنین، تکنیک ذهن آگاهی گسلیده که با آگاه ساختن از رویدادهای درونی بدون پاسخدهی به آن ها منجر به ایجاد فرا آگاهی می شود از جمله تکنیک های اصلی این درمان است(ولز، ۲۰۰۸، ترجمه محمد خانی، ۱۳۹۰).

تکنیک های درمان فراشناختی عبارتند از: 

تکنیک آموزش توجه

 تکنیک ذهن آگاهی گسلیده

باز تمرکز‌دهی موقعیتی توجه 

راهبرد سرکوب-عدم سرکوب

راهبرد نگرانی

و نشخوار فکری (راهبردهای مقابله ای ناکارآمد) و …

 

  • حساسیت زدایی از طریق حرکات چشم و پردازش مجدد [۷] (درمان با روش EMDR)

 

  • درمان EMDR

EMDR  درمانی پیچیده و تخصصی برای غلبه بر آثار ضربه عاطفی و تجارب ناراحت کننده آن است که نخستین بار در ۱۹۷۸ از سوی روان شناسی به نام فرانسین شاپیرو[۸] مطرح شد. او متوجه شده بود که نگرانی ها و استرس های وی با حرکت چشمانش به طرفین کاهش می یابد. دکتر شایپرو از EMDR برای مقابله با نشانه های ناخوشایندی مانند اضطراب، گناه، خشم، افسردگی، ترس، اختلالات خواب، و بازگشت به خاطرات بد ناشی از واقعه ای تکان دهنده در گذشته استفاده کرد. این شیوه مستلزم بازخوانی واقعه یا رویدادی استرس زا گذشته و برنامه ریزیی مجدد ذهن و جایگزینی باور های منفی با باورهای مثبت و آگاهانه ای است که خود فرد انتخاب می کند(شایپرور، ۲۰۰۱ و ۲۰۰۲).

 

  • جلسات درمان EMDR

در مرحله اول مراجع و درمانگر به بررسی اطلاعات اساسی در مورد تجربه آسیب زا می پردازد. در مرحله دوم درمانگر روش هایی را برای مقابله با هیجانات شدید به مراجع آموزش می دهد تا وی بتواند با هیجاناتی شدید به مراجع آموزش می دهد تا وی بتواند با هیجاناتی که ممکن است طی جلسات درمان دستخوش آن شود مقابله کند. برای مثال از مراجع خواسته می شود مکانی امن، تصویر یا خاطره ای را که در وی احساس آرامش و امنیت ایجاد می کندف در ذهن تجسم کند تا در مواقعی که دچار هیجانات نامطلوب می شود بتواند با استفاده از ان خود را آرام سازد. سپس مراجع هدایت می شود که سه موضوع را دنبال کند (شایپرو و همکاران، ترجمه هاشمیان و همکاران، ۱۳۷۹):………..

 

  • مراحل درمان EMDR

حساسیت زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد دارای  هشت مرحله ای می باشد. این رویکرد انسجامی از جنبه های مهم انواع زیادی از درمانها همچون روانپویشی، شناختی، رفتاری و تعاملی است. این هشت مرحله شامل تاریخچه مراجع و طرح درمان، آماده سازی، ارزیابی، حساسیت زدایی، کارگذاری، بررسی بدن، انسداد و ارزیابی مجدد است (شایپرو و همکاران؛ ترجمه، هاشمیان و همکاران، ۱۳۷۹).


[۱] Mindfulness-based stress reduction(MBSR)

[۲] Mindfulness-Based Cognitive Therapy

[۳]Dialectical Behavior Therapy

[۴] Wagner, A

[۵] Moses, L.J

[۶]Baird, J.A

[۷] Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR)

[۸] Francine Shapiro

مطلب پیشنهادی

قوی بودن در برابر چالش‌ها: بررسی کلیات سرسختی در روانشناسی

سرسختی نشانه استقامت و تعهد  سرسختی یکی از مفاهیم مهم در روانشناسی است که به …