پرسشنامه اروپایی رفتار خودمراقبتی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی

بیماریهای قلبی همچنان به عنوان یکی از شایعترین بیماریهای مزمن و علت مرگ و میر بزرگسالان در سراسر دنیا مطرح می باشد و نارسایی قلبی به عنوان مسیر مشترک تمام اختلالات قلبی شناخته می شود(۱). گزارشات انجمن قلب آمریکا نشان می دهد ۳/۵ میلیون آمریکایی به نارسایی قلب مبتلا هستند و سالیانه ۵۵۰۰۰۰ نفر به این بیماری مبتلا می شوند(۲). این اختلال، یک مشکل عمده بهداشتی در سراسر جهان است که هزینه های زیادی را نیز بر سیستمهای بهداشتی تحمیل می کند(۳). بطوریه سالانه تقریبا ۳۸ میلیارد دلار برای جامعه آمریکا هزینه به دنبال دارد(۴). در ایران نیز بالغ بر یک میلیون نفر مبتلا به نارسایی قلب هستند(۵). گزینه های زیادی برای کنترل نارسایی قلبی وجود دارد که خودمراقبتی یکی از این روش هاست(۶). و تبعیت از رفتارهای خودمراقبتی در مبتلایان به این اختلال از اهمیت بسزایی برخوردار است(۷). خودمراقبتی یک جزء مهم از نترل بیماری بوده و فرآیندی نسبی است که رفتارها و انتخابهای هدفمندی را به همراه داشته و منعکس کننده نکرش و دانش هر فرد می باشد(۸). خود مراقبتی ناکافی منجر به ایجاد پیامدهای ضعیف سلامتی(۳) و بستری شدن مجدد آنها می شود(۹). مطالعات نشان داده اند که حداقل ۵۰% بیماران مبتلا به نارسایی قلبی از توصیه های درمانی خود تبعیت نمی کنند و همین امر منجر به بستری شدن مجدد آنها می شود(۱۰). در نقطه مقابل، خودمراقبتی موثر، عاملی مهم در ارتقاء پیامدهای مثبت سلامتی و پیشگیری از بستری شدن های مکرر می باشد(۱۱). لذا در سالهای اخیر، تمرکز درمان بیشتر بر روی پذیرش درمان و مراقبت از خود بوده است(۱۲). خودمراقبتی در نارسایی قلبی بر مواردی همچون مدیریت رژیم غذایی و دارویی، محدودیت دریافت سدیم و مایعات، توزین دارو، ورزش منظم، پایش علایم ونشانه های تشدید بیماری و جستجو و تصمیم گیری جهت اقدامات مناسب درمانی دلالت می کند(۶، ۱۳).

تبعیت از رفتارهای خودمراقبتی در مبتلایان به بیماریهای مزمن از اهمیت بسزایی برخوردار است و بیماران می توانند با کسب مهارتهای مراقبت از خود، بر آسایش، توانایی های عملکردی و فرآیندهای بیماری خود تاثیر گذار باشند(۱). بیماران مبتلا به نارسایی قلبی مزمن نیز به علت عواقب بیماری و درمان، با تغییر در نیازهای خودمراقبتی مواجه خواهند بود و برای مواجهه با مشکلات بیماری نیاز به رافتارهای خودمراقبتی دارند(۲). در سالهای اخیر تمرکز بر درمان های حمایتی و آموزشی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی به طور فزاینده ای مورد توجه قرار گرفته است و تمرکز درمان نیز بیشتر بر روی پذیرش درمان و مراقبت از خود است(۳). خودمراقبتی در نارسایی قلبی بر مواردی چون رژیم غذایی و دارویی، محدودیت سدیم و مایعات، میزان فعالیتهای مجاز، توزین روزانه، جستجو و تصمیم گیری جهت اقدامات مناسب درمانی، در هنگام بروز شدید بیماری دلالت می کند(۴) و اصل مهم در خودمراقبتی، مشارکت و قبول مسئولیت از طرف خود بیمار است تا با انجام صحیح رفتارهای مربوط به آن بسیاری از عوارض سالمندی قابل کنترل شود(۵). محدودیت ناشی از سالمندی، همراهی دیگر بیماری های مزمن، نظیر اختلالات تنفسی، نارسایی کلیه، دیابت، استئوآرتریت، اختلالات بینایی و شنوایی و زوال عقل، کاهش درآمد و کمبود آگاهی از روش های درمانی و رژیم غذایی، خودمراقبتی را در بیماران مبتلا به نارسایی قلب دشوار می سازد(۶).

با توجه به موارد ذکر شده، این بیماران در انجام خودمراقبتی با موانعی مواجه هستند و تعجب آور نیست که خودمراقبتی ضعیف می تواند منجر به بستری مکرر و کیفیت زندگی اندک آنها گردد(۷). در نتیجه یکی از بخشهای مهم برنامه های کنترل نارسایی قلبی آموزش و کمک به بیماران برای سازگاری با شرایط مزمن بیماری و انجام رفتار خودمراقبتی مناسب است. این روش های حمایتی باید توسط پرستار در برنامه ریزی های تدوین شده برای ترخیص بیماران انجام شود(۸). با توجه به نقش مهم پرسستاران در ارتقای سطح سلامت و آموزش رفتارهای خودمراقبتی، می توان با شناسایی این رفتارها مداخلات برنامه ریزی شده ای برای ارتقای سطح رفتارهای خودمراقبتی و در نتیجه بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی تدوین نمود.

پرسشنامه اروپایی رفتار مراقبت از خود بیماران نارسایی قلبی(European heart failure self care behavior) توسط جاراسما و همکارانش در سال ۲۰۰۳ طراحی شده بود. این پرسشنامه حاوی ۱۲ سوال است و پاسخ هر سوال بر اساس مقیاس لیکرت ۵ گزینه ای از “کاملا اینطور است” با نمره ۱ به منظور مشخص نمودن انجام ناسب رفتار تا “اصلا این طور نیست” (با امتیاز ۵) در تغییر است و در مجموع، امتیاز به دست آمده ……..

اعتبار علمی(Validity) پرسشنامه اروپایی رفتار خودمراقبتی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی در این پژوهش از طریق اعتبار محتوا مشخص شده است. به این منظور در مرحله اول با مراجعه به منابع علمی موجود، ابزار تهیه گردید. سپس به صورتی ساده و روان به فارسی برگردانده شد و با استفاده از نظریات استادان راهنما، مشاور و مشاور آمار، ابزار اولیه تنظیم گردید. پس از آن برای نظر سنجی در اختیار ۱۰ نفر از اعضای هیات علمی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی ایران قرار داده شد و پس از جمع آوری و اعمال نظریات، ابزار تهیه شده در کمیته امور پژوهشی مطرح شد و مورد بررسی نهایی قرار گرفت. در خاتمه، اجازه استفاده از ابزار توسط شورای تحصیلات تکمیلی دانشکده اعلام گردید…..