آزمودنی مرجع آکادمی یادگیری و پژوهش
پرسشنامه ساختار سازمانی رابینز
به اعتقاد رضائیان ساختار سازمانی ” نظام روابطی است که به طور غیر رسمی شکل گرفته و به طور رسمی تصویب شده و حاکم بر فعالیت‌های افرادی است که برای کسب اهداف مشترک به هم وابسته اند”.
دوبرین ساختار سازمانی را “چارچوب روابط، وظایف و اختیارات میان واحدهای مختلف سازمان” تعریف کرده است.
همچنین بیرد و همکاران، ساختار سازمانی را “مجموعه روابط مشخص هر یک از واحدها، بخشها و مدیران در یک سازمان، شامل مسئولیتهای مشخص هر یک از واحدها و بخشها” تعریف کرده‌اند.
سرانجام، رابینز ساختار را یکی از اجزای سازمان می داند که از عنصر پیچیدگی، رسمیت و تمرکز تشکیل شده است.
در یک طبقه بندی کلی، ساختار سازمانها به دو نوع مکانیک و ارگانیک تقسیم می شود. ساختار مکانیکی را برای محیط‌های باثبات و قابل پیش بینی و ساختار ارگانیک را می توان در محیط‌های متلاطم و متغیر استفاده کرد. ساختار مکانیکی سازمان، با ویژگی‌هایی مانند پیچیدگی و رسمیت زیاد، تمرکز گرایی، رفتارهای برنامه ریزی شده و در قالب مقررات خاص شناخته می شود. ساختار ارگانیکی نیز منعطف است و میزان نفوذ افراد در آن، بر اساس مهارت و دانش است.
لراین پاول(۲۲۰۲) در آثار خود بیان می کند که ساختارهای ارگانیک، به دلیل داشتن انعطاف، پویایی، تحرک، آزادی در عمل، توجه به تخصص، توجه به شایستگی و … شرایط مناسب‌تری را برای توانمند سازی روانشناختی فراهم می‌کنند. به اعتقاد رابینز، ساختار سازمانی از سه بعد “پیچیگی، رسمیت و تمرکز” تشکیل شده است که در ادامه مورد بررسی قرار می گیرد.
- پیچیدگی: حدود تفکیک سازمان را درون سازمان نشان می دهد. همچنین بیانگر میزان تخصص گرایی، تقسیم کار و تعداد سطوح در سلسله مراتب سازمان و میزان پراکندگی واحدهای سازمانی از لحاظ جغرافیایی است (رابینز، ۱۳۸۴). پیچیدگی، خود پیچیدگی عمودی، افقی و جغرافیایی را شامل می‌شود. منظور از پیچیدگی جغرافیایی، تفکیک بین واحدها بر اساس موقعیت جغرافیایی است. پیچیدگی عمودی بیانگر میزان سطوح سازمان و لایه های مدیریتی در سازمان است و پیچیدگی افقی، تفکیک و تعداد مشاغل هم رده را در یک سطح سازمانی نشان می دهد.
- رسمیت: میزان اتکای یک سازمان به قوانین، مقررات و رویه ها برای هدایت رفتار کارکنانش، رسمیت نام دارد. به طور کلی، رسمیت به میزان تدوین و مکتوب کردن قوانین، مقررات، دستورالعملها، آئین نامه ها، شرح مشاغل و وظایف پرسنل و… گفته می شود که در سازمانها مورد توجه قرار گرفته و به ثبت رسیده است. رسمیت دو بخش دارد:بخش اول، میزان مکتوب شدن قوانین و آئین نامه ها و .. در سازمان و بخش دوم، میزان رعایت، اجرا و کنترل این قوانین و مقررات و دستورالعمل‌هاست.
- تمرکز: به اعتقاد رابینز، تمرکز نسبت به دو جزء دیگر ساختار سازمانی، بحث انگیزتر است. به اعتقاد بیشتر نظریه پردازان، به میزانی که تصمیم گیری در یک نقطه واحد در سازمان متمرکز شده است، تمرکز گفته می شود. تراکم قدرت در یک نقطه، بر تمرکز دلالت دارد و عدم تراکم یا تراکم کم، نشانه عدم تمرکز است. تمرکز به میزان استقلال یک شغل در تصمیم گیری و انتخاب توجه دارد. برخی از زیرمجموعه های تصمیم گیری که می توانند محدوده ای متمرکز را شکل دهند، تعیین برنامه ها، تخصیص امکانات، جذب منابع، اعطای پاداش، استخدام و اخراج، ارزیابی عملکرد، ارتقاء، تنظیم و اختصاص بودجه، دسترسی به اطلاعات و کنترل بر فرآیندها هستند.
پرسشنامه ساختار سازمانی رابینز دارای ابعاد زیر می باشد:
پیچیدگی ساختار سازمان و تمرکز ساختار سازمان و ….
تعدادی از نمونه سوالات پرسشنامه ساختار سازمانی رابینز:
۱- در این سازمان چند عنوان شغلی وجود دارد؟
۲- چه تعداد سطوح عمودی، مدیریت ارشد اجرایی را از کارکنان در عمیقترین بخش سازمان جدا میکند؟
مشخصات فایل پرسشنامه ساختار سازمانی رابینز:
تعداد سوالات: ۲۴
قالب فایل: Word
تعریف مفهومی:
مولفه ها :
و سوالات هر کدام مشخص شده است (پیچیدگی ساختار سازمان، رسمیت ساختار سازمان، تمرکز ساختار سازمان)
نمره گذاری:
روایی و پایایی:
منبع:
تعداد مقالات همراه : ۳