پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ و هیلر

پرسشنامه سلامت عمومی توسط گلدبرگ[۲] و هیلر[۳] در سال ۱۹۷۲ تهیه شده و به طور گسترده در پژوهش‌های متعددی مورد استفاده قرار گرفته است و یکی از شناخته‌ترین ابزارهای غربالگری در پژوهش‌های مربوط به سلامت روانی است. گلدبرگ و همکارانش ابتدا این پرسشنامه را برای غربالگری اختلالات روان‌شناختی غیر سایکوتیک، در مراکز درمانی و سایر جوامع طراحی و تدوین کردند. فرم اصلی و اولیه این پرسشنامه مشتمل بر ۶۰ سوال بوده است که متن سوالات درباره وضع سلامتی و ناراحتی‌های فرد و به طور کلی سلامت عمومی او، با تاکید بر مسائل روان‌شناختی و اجتماعی در زمان حال می‌باشد. که بعدها فرم‌های کوتاه‌تری مشتمل بر ۱۲، ۲۰، ۲۸، ۳۰ و ۴۴ ماده نیز تهیه شد. این پرسشنامه علاوه بر استخراج نمره کلی وضعیت سلامت روان افراد، از چهار زیر مقیاس نیز تشکیل یافته که هر کدام از آن‌ها دارای هفت سؤال می‌باشند. سؤال‌های هر زیر مقیاس به ترتیب پشت سر هم آمده است. به گونه‌ای که از سؤال یک تا هفت مربوط به زیرمقیاس نشانه‌های جسمانی، از سؤال هشت تا ۱۴ مربوط به زیرمقیاس اضطراب، از سؤال ۱۵ تا ۲۱ مربوط به زیر مقیاس اختلال در کارکرد اجتماعی و از سوال ۲۲ تا ۲۸ مربوط به زیر مقیاس افسردگی می‌باشند. نمره‌گذاری آزمون براساس مقیاس لیکرت می‌باشد، که در آن برای هر فرد پنج نمره بدست می‌آید، که چهار نمره به مقیاس‌های فرعی و یک نمره به کل مواد پرسشنامه مربوط می‌شود. در نتیجه نمره کل یک فرد، از صفر تا هشتاد و چهار و نمره هر زیر مقیاس از صفر تا بیست و یک متغیر خواهد بود. که نمره بیشتر در هر مقیاس، نشانگر وضعیت نامطلوب آزمودنی می‌باشد.

چهار زیر مقیاس عبارتند از: علایم جسمانی‌سازی، علایم اضطراب، اختلال در کارکرد اجتماعی و افسردگی؛ که در زیر مقیاس علایم جسمانی‌سازی: وضعیت سلامت عمومی و علایم جسمانی، در زیر مقیاس اضطراب: علایم و نشانه‌های بالینی اضطراری شدید، بی‌خوابی، تحت فشار بودن، عصبانی بودن و دلشوره و در زیر مقیاس کارکردی اجتماعی: توانایی فرد در انجام کارهای روزمره، احساس رضایت در انجام وظایف، احساس مقید بودن، قدرت یادگیری و لذت بردن از فعالیت‌های روزمره زندگی و در زیرمقیاس افسردگی: علایم اختصاصی افسردگی از قبیل احساس بی‌ارزشی، ناامیدی، بی‌ارزش بودن زندگی، افکار خودکشی، آرزوی مردن و ناتوانی در انجام کارها را می‌سنجد. پایایی پرسشنامه سلامت عمومی ۲۸ سوالی (GHQ-28)در فرهنگ‌های مختلف تایید شده است. برای مثال، شیمجی[۴]، مینو[۵]، تیسودا[۶] (۲۰۰۰) با انجام این پرسشنامه برروی کارمندان ژاپنی ضریب پایانی (آلفای کرونباخ،۹۰/۰، را برای این پرسشنامه گزارش کردند. چونگ[۷] و اسپیرز[۸] (۱۹۹۴) ضریب پایانی این پرسشنامه را در گروه کامبوج‌های ساکن نیوزلند، به کمک روش بازآزمایی با فاصله زمانی ۲ تا ۴ هفته و با استفاده از فرمول ضریب همبستگی رتبه‌ای اسپیرمن به میزان ۵۵/۰ برآورد نمودند و ضریب هماهنگی درونی این پرسشنامه را با روش نمره‌گذاری لیکرت به میزان ۸۵/۰ گزارش کردند (به نقل از قاسمی، ۱۳۸۸).

هومن (۱۳۷۶) در هنجاریابی پرسشنامه سلامت عمومی ۲۸ سوالی در ایران، هماهنگی درونی این پرسشنامه را با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای مقیاس‌های فرعی، به ترتیب ۸۵/۰، ۸۷/۰، ۷۹/۰ و ۹۱/۰ گزارش نمود و برای کل مقیاس که نشان‌دهنده سلامت عمومی است، برابر با ۸۵/۰ برآورد کرده است.

گلدبرگ و بلک‌ول[۹] (۱۹۷۲) با استفاده از یک چک لیست مصاحبه بالینی در مورد ۲۰۰ نفر از بیماران بخش جراحی در انگلستان، به این نتیجه رسیدند که بیش از ۹۰% گروه نمونه توسط پرسشنامه به درستی به عنوان بیمار و سالم طبقه‌بندی می‌شوند. به علاوه ضریب همبستگی بین نمرات پرسشنامه سلامت عمومی ۲۸ سؤالی را با نتیجه ارزیابی بالینی شدت اختلالات ۸۰/۰ گزارش نمودند. همچنین حساسیت و ویژگی آن به ترتیب ۸۴/۰ و ۸۲/۰ گزارش نمودند.

گلدبرگ و هیلر (۱۹۷۶) همبستگی بین داده‌های حاصل از اجرای دو پرسشنامه سلامت عمومی و فهرست علایم روانی SCL-90، برروی ۲۲۴ آزمودنی را به میزان ۷۸/۰ گزارش نمودند. پالاهنگ در سال ۱۳۷۴ در هنجاریابی پرسشنامه سلامت عمومی ۲۸ سوالی برروی ۶۱۹ نفر از ساکنان بالاتر از ۱۵ سال شهر کاشان، با روش نمره‌گذاری لیکرت، ضریب آلفای کرونباخ ۸۲/۰ برای مردان و ۸۱/۰ برای زنان گزارش نموده است.

در پژوهش حاضر نیز ضریب آلفای کرونباخ ۹۱/۰ برای آزمون به دست آمد.