آزمودنی مرجع آکادمی یادگیری و پژوهش
خود و جامعه و تاریخش، نوع تلقی او را از “خود” رقم می زند. این تلقی از خود همان هویت است. “هویت” و “بحران هویت” از جمله واژه های پربسامد گفتمان های اخیر تعلیم و تربیت و علوم اجتماعی بوده است. تغییرات سریع و پرشتاب دهه های اخیر و دگرگونی هایی که در عرصه های مختلف اجتماعی جوامع رخ داده است، هویت و هویت یابی را با چالشها و بعضا بحران هایی مواجه کرده است.
هویت رابطه مستقیم و انطباق نسبتا جامعی با فرهنگ هر فرد و جامعه دارد. هویت تعریفی از کیستی افراد است که می توان بر اساس ارزشها، باورها، آداب، سنن، هنجارها و … از یک فرد یا جامعه ارائه کرد. هویت به معنای “چه کسی بودن” است، این که یک فرد یا گروه انسانی خود را چگونه می شناسد و می خواهد خود را چگونه بشناساند. هویت پاسخی به نیاز طبیعی در انسان برای شناساندن خود به یک سلسله عناصر و پدیده های فرهنگی، تاریخی و جغرافیایی است(مجتهدزاده، ۱۳۸۱، ۶۶). هویت در این چارچوب، به مثابه نوعی احساس تعهد و تعلق عاطفی نسبت به اجتماع ملی است که موجب وحدت و انسجام می شود. هویت وجه تمایز بین “من”، “ما” با “غیر” و “دیگری ” است. این هویت احساساسی است که تعلق فرد به یک کشور، جامعه، نهاد و مجموعه خاص را نشان می دهد(نظری، باقری، ۱۳۹۱، ص. ۷۰).
در حال حاضر مساله هویت، ابعاد گوناگون و پیچیده ای به خود گرفته است. با توجه به جریان های جهانی، از جمله جهانی شدن، توسعه فناوریهای ارتباطات و اطلاعات ابعادی فراملی، منطقه ای و بین المللی به خود گرفته است(ایرینا، ۲۰۱۲). مساله هویت در ایران نیز به عنوان جامعه ای که از تنوع فرهنگی، زبانی و نژادی بالایی برخوردار است، از پیچیدگی خاصی برخوردار است. یکی از چالشهای پیش روی جوامع امروزی، از جمله جامعه ما، ناشی از نرخ بالای مهاجرت است که مشکلات اجتماعی و فرهنگی را ممکن است در پی داشته باشد که یکی ازمهمترین آنها مساله هویت وهویت یابی خانواده ها و نسل جدیدی است(پاپادمتریوس، ۲۰۱۲). از این رو مدتهاست که مسئله هویت از دیدگاه های مختلف تربیتی، فرهنگی وسیاسی و حتی امنیتی مورد توجه صاحبنظران و سیاستگذاران بوده است. به طور کلی از “معضلات برنامه ریزی توسعه اجتماعی به ویژه در کشورهای در حال توسعه تبدیل شده است. بررسی اهمیت هویت و دامنه تاثیرگذاری آن بر گرایشها و علاقه های جوانان به منظور پذیرش نقش و سمئولیت اجتماعی می تواند مانع از گسترش آسیبهای اجتماعی بیشتر در جامعه شود. دوران گذار نیز سبب دگرگونی های جدی هویتی شده است، به این معنا که در جوامع سنتی، هویت اجتماعی افراد و گروه ها بر ویژگی های انتسابی مبتنی است”(باقری، سلیمانیان نژاد، ۱۳۸۹، ص.۹۵).
هویت در نظر اریکسون عبارت است از حالتی که فرد بتواند بین تصوری که از ثبات و یگانگی خود دارد و تصوری که دیگران از او دارند، هماهنگی ایجاد کند(اریکسون، ۱۹۶۰). چنین حالتی همراه است با تعهد به نقش های شغلی، ارزش ها و گرایش های جنسی(اریکسون، ۱۹۶۸).
مارسیا در تعریفی عینی تر، دست یابی به تعهد را اصلی ترین شاخص شناسایی هویت می داند و طبق نظر او عدم تعهد منجر به بحران هویت می شود. تعهد سرمایه گذاری در مجموعه ای از اعتقادات و باروها و یا یک شغل و حرفه است که طی آن نوجوان در آنچه قصد انجام آن را دارد یا درراهی که می خواهد وارد شود، بررسی مشخصی را انجام می دهد(مارسیا، ۱۹۷۷؛ به نقل از محمدی روزبهانی، ۱۳۷۸).
بر اساس تعریف راهنمای تشخیصی و آماری بیماری های روانی
[۱](DSM-IIIR) هویت، عبارت است از میزان وضوح فرد نسبت به مقولات تشخیصی:شامل اهواف بلند مدت، انتخاب شغل، لاگوی رفاقت، رفتار و طرز فکر جنسی مناسب، ارزشهای اخلاقی، دید مثبت نسبت به خود، روحیه تلاش و ابتکار و تنظیم وقت. هر چه این وضوح بیشتر باشد، هویت مطلوب تر و به عکس هر چه در مقولات فوق اشکل وجود داشته باشد، نشان دهنده بحران هویت است.
این آزمون توسط احمدی(۱۳۷۸) در دانشگاه اصفهان ساخته شده است. ابتدا احمدی معیارهای تشخیص بحران هویت را از کتابهای تشخیصی مشخص و سپس برای هر معیار سوالهایی با درجات کم تا زیاد طرح کرد. این معیارها عبارت بودند از: ۱- اشکال در اهداف بلند مدت۲-تردید در انتخاب شغل۳-نداشتن الگوی مناسب برای رفاقت۴- نامتناسب بودن رفتار جنسی۵- اشکال در شناخت و معرفت دینی ۶- عدم توجه به ارزشهای اخلاقی۷- رعایت نکردن تعهد اخلاقی، ۸-اختلال در تنظیم وقت۹- نداشتن الگوی مناسب برای تشکیل خانواده۱۰- داشتن دید منفی نسبت به خود به هر سوال نمره ۰ تا ۳ تعلق می گیرد.
تعدادی از نمونه سوالات پرسشنامه :
۱– آینده زندگی‌ام را روشن و امیدوار کننده می‌بینم.
۲- شغلی را برای آینده در نظر گرفته‌ام.
مشخصات فایل پرسشنامه:
روایی و پایایی: دارد
تعریف مفهومی: دارد
تاریخچه: دارد
قالب فایل: Word
منبع: دارد
تعداد سوالات:۱۰
نمره گذاری و تفسیر: دارد
تعداد مقالات همراه: ۱
[۱] – Diagnostic and statistical Manual of Mental Disorders