سواد دیجیتال چیست و چه تاثیری بر آموزش دارد؟

در این مطلب به چیستی سواد دیجیتال و چگونگی اندازه گیری آن می‌پردازیم، تا انتها همراه آزمودنی باشید. 

فرهنگ نوین، گره خورده با رسانه

پیدایش رسانه های جدید، تغییرات عمیقی را در عرصه های مختلف زندگی روزمره پدید آورده است.

این تغییرات، بیش از هر چیز از رهگذر تغییر در ساختارها و الگوهای ارتباطی، نه تنها بر فرهنگ جوامع معاصر تأثیر گذاشته بلکه خود به عرصه نوین فرهنگی پدید آورده که با تعابیر مختلف از آن به فرهنگ الکترونیک، فرهنگ دیجیتال، فرهنگ مجازی، فرهنگ سایبر و فرهنگ نوین یادشده است.

با گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات، فضای دومی به موازات جهان واقعی ایجاد شد که به واقع، تمام عناصر و اجزای دنیای واقعی را در خود تکرار می کنند.

تاثیر تحولات فناوری بر حوزه آموزش 

با توجه به ظهور تحولات سریع در حیطه فناوری و تأثیر گذاری این تحولات در حوزه های متعدد به ویژه آموزش، بهره گیری از متون و ابزارهای جدید در آموزش موضوع های درسی متنوع، به صورت امری اجتناب ناپذیر در آمده است (قدیمی مقدم و مصر آبادی، ۱۳۹۵).

حرکت نظام های آموزشی به سمت الکترونیکی شدن؛ به دلیل عدم پاسخگویی آموزش و تدریس سنتی به نیازهای آموزشی است که نمی تواند دانش آموزان را برای دنیای متحول فردا آماده نماید (مؤمنی راد و سلیمی روش، ۱۳۹۸).

فناوری های نوین رسانه ای و کاربرد آن، آثار عمیقی بر ابعاد مختلف زندگی بشر از جمله حوزه آموزش داشته است.

قدرت فناوری دیجیتال و گسترش مکانیسم انتقال اطلاعات به ویژه در بستر رسانه، نظام آموزشی را در آستانه یک انقلاب قرار داده است (کریمی، ۱۳۹۲).

از این رو، امروزه صنعت رسانه و ابزارهای مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات، به شکل گسترده در حوزه آموزش به دلیل اثرپذیری بالا مورداستفاده قرار می گیرد (پکتو۱، ۲۰۱۲).

فرآیند آموزشی در بستر فناوری

مخاطب و ماهیت رسانه به عنوان دو عنصر اساسی در یک فرایند آموزشی می باشند؛ به نحوی که چگونگی ایجاد ارتباط بین این دو عامل، نقش بسزایی در بهبود فرایند آموزشی داشته باشند (استخریان حقیقی، ۱۳۹۷).

سازمان بهداشت جهانی هم بر طبق بیانیه ای اعلام کرده است که آموزش های از راه دور و مجازی مانند تلویزیون، پادکست و آموزش برخط، از بهترین راه های ادامه آموزش است؛ بنابراین در شرایط ایجاد بحران؛ مانند شیوع بیماری کرونا در جهان و ایران و تعطیلی طولانی مدت مدارس، ضرورت توجه به آموزش های الکترونیکی، بیش از پیش احساس می شود (سلیمی و فردین، ۱۳۹۹).

سواد دیجیتال چیست؟

ممکن است این سوال مطرح باشد که سواد دیجیتال چیست. سواد دیجیتالی نوعی از سواد مرتبط با استفاده از فناوری های دیجیتالی است.

جیسک (۲۰۱۴) سواد دیجیتالی را به عنوان قابلیت های مناسب یک فرد برای زندگی، یادگیری و کار در جامعه دیجیتالی توصیف می کند.

چارچوب سواد دیجیتالی جیسک روی این نگرش توسعه می یابد و شاید معتبر ترین تفسیر این مفهوم عوامل تأکیدی مانند مدیریت شناخت و حرفه، دیجیتال پژوهی و مهارت فناوری اطلاعات و ارتباطات و سواد اطلاعاتی است.

در یک شخص باسواد دیجیتالی انتظار می رود که قادر به شناسایی تمام این توانایی ها و مهارت ها باشد (محمدی شهرودی، نعمتی، صادقی و طباخیان، ۱۳۹۷).

سواد دیجیتالی یک آگاهی، نگرش و توانایی افراد برای استفاده مناسب از ابزارهای دیجیتالی و امکانات برای شناسایی، دسترسی، مدیریت، هماهنگی، ارزشیابی، تجزیه و تحلیل و سنتز منابع دیجیتال، ساخت دانش نوین، ایجاد سیمای رسانه ها و برقراری ارتباط با دیگران در زمینه های ویژه زندگی، برای فعال کردن کنش اجتماعی سازنده و برای واکنش دادن به این فرایند (مارتین ۱، ۲۰۰۵).

سواد دیجیتالی در دانش آموزان

سواد دیجیتالی اشاره دارد به معنا گیری هنگامی که دانش آموزان باهم تعامل دارند، می خوانند، تجزیه و تحلیل می کنند، می فهمند و به اشکال مختلف و چندوجهی از محتوای دیجیتال پاسخ می دهند، رخ می دهد.

سواد دیجیتالی مسلما یک مهارت اساسی زندگی در اقتصاد دانش آموز و جامعه اطلاعاتی (حسینی، ۱۳۹۶).

با توجه به تحولات و پیشرفت های شگرفی در حوزه فناوری های اطلاعات و ارتباطات به وجود آمده، آموزش و پرورش می تواند از این فرصت و پتانسیل گران بها، در امر آموزش استفاده نماید.

تمامی اهداف و برنامه ریزی های آموزش و پرورش، بالا بردن سطح دانش و افزایش رتبه علمی دانش آموزان است.

ابزارهای سنجش سواد دیجیتال

برای سنجش سواد دیجیتال ابزارهای مختلفی ساخته شده است که در زیر اسامی چند مورد از آنها ذکر شده و برای دانلود کافیست بر روی هر یک کلیک نمایید.