آزمودنی مرجع آکادمی یادگیری و پژوهش
تمام مطالب مرتبط با مفهوم خودکنترلی، ریشه های آن و ابزار سنجش آن را در این مقاله از آزمودنی برای شما گلچین کرده‌ایم، تا انتها همراه باشید.
خودکنترلی چیست؟
مهارت های خود کنترلی یک مدل مهارت های مقابله شناختی- رفتاری را نشان می دهد که در ارزیابی و درمان با موفقیت عمل کرده اند.
با این وجود، هیچ ابزار عمومی خود گزارش دهی بزرگسالی برای اندازه گیری این ساختار مهم توسعه نیافته است.
تحقیقات زیادی برای تعییین ثبات و اعتبار بیشتر مهارت های خود کنترلی انجام شده است.
خود کنترلی به افراد کمک می کند تا در برابر وسوسه های کوتاه مدت (مثلا لذت خوردن کیک پنیر) و برای رسیدن به اهداف بلند مدت (به عنوان مثال، از دست دادن وزن) مقاومت کنند (جیئو، اسچوایتزر ، مید، آریلی؛ ۲۰۱۱).
به عبارتی دیگر به عنوان توانایی مقاومت در برابر وسوسه ها، تغییر افکار، احساسات و رفتارهای خود را برای نادیده گرفتن تکانه ها و عادت ها تعریف شده است که اجازه می دهد فرد، خود را برای برآورده کردن انتظارات، پایش و تنظیم کند (گیلبارت. ۲۰۱۸).
به آن ظرفیت روانی اشاره دارد که مردم را قادر می سازد تا رفتارهایی که با اهداف بلند مدت آنها سازگار است (به عنوان مثال، یک فرد اخلاقی بودن) و خودداری از درگیر شدن در رفتارهایی که توسط انگیزه های کوتاه مدت و خودخواهانه هدایت می شوند را به نمایش گذارند (جینو، اسچوایتزر، مید، آریلی، ۲۰۱۱).
تحقیقات گذشته شواهدی را برای سودمندی مهارت خودکنترلی در کاهش مشکلات عاطفی و رفتاری متنوع و همچنین در تداوم انگیزه و موفقیت نشان میدهند (مزو ۲۰۰۸).
خودکنترلی زمان‌دار: کوتاه مدت و بلند مدت!
دهها تحقیق تجربی نیز نشان داده اند که به کار گرفتن خود کنترلی، تلاش های خودکامگی را کاهش می دهد.
به طور معمول افراد برای انجام رفتار مناسب نیاز دارند که بین دو گرایش مخالف تصمیم گیری و انتخاب کنند؛ میل به حداکثر رساندن خودکامگی و میل به حفظ یک تصویر مثبت اخلاقی و روابط آینده، البته بعضی از مردم به قصد کسب دستاوردهای فرصت طلبانه، رفتار غیر اخلاقی انجام میدهند، افراد بسیاری هم با نیت های خوب شروع به کار می کنند ولی در نهایت در رفتار غیر اخلاقی و انحرافی درگیر می شوند، بنابراین برای حل اختلافات درونی بین مزایای کوتاه مدت و بلند مدت از اقدامات نادرست، افراد باید بر رفتار خودشان کنترل اعمال کنند.
این نشان می دهد همانطور که مردم از خود کنترلی برای کنترل رژیم استفاده می کنند (مثلا برای مقاومت در برابر یک برش وسوسه انگیز کیک شکلاتی)، بایستی برای کنترل رفتارهای غیر اخلاقی نیز آن را به کار ببرند (جینو، اسچوایتزر، مید، آریلی، ۲۰۱۱).
اغلب مطالعات نیز نشان می دهند که حتی افراد دارای نیت خوب در آن زمانی که خود کنترلی آنها تضعیف شده است می توانند رفتار غیراخلاقی را به نمایش بگذارند (المرز و همکاران، ۲۰۱۹).
از این رو، اندازه گیری دقیق و اقتصادی این مهارت ها به طور بالقوه برای پژوهش های آینده و تلاش های عملی با ارزش خواهد بود (مزو، ۲۰۰۸).
نظریه خودکنترلی، درد و لذت دارد
مفهوم خودکنترلی بر اساس نظریه جرم گود فردسن و هیراچی (۱۹۹۰) که اکنون به نظریه خودکنترلی شناخته می شود، فرض می کند که افراد به صورت منطقی در ارزیابی میان لذت بالقوه از یک عمل در مقابل درد بالقوه از یک عمل، افراد اعمال لذت بخش را انتخاب می کنند و از اعمال دردناک اجتناب می کنند (هایجین؛ ۲۰۰۴)
بارکلی نیز برای بازداری، رفتار الگویی ارائه داده و چهار فرایند معیوب حاصل از فقدان بازداری رفتاری را مشخص کرده است که شامل نقص در
- خودتنظیمی- حافظه کلامی
- خودتنظیمی- حافظه غیر کلامی
- خودتنظیمی هیجان و انگیزش
- و سازمانبندی مجدد اندیشه
می باشد که به نقص در سیستم کارکردهای اجرایی معطوف است (بار کلی، ۱۹۹۷).
کارکردهای اجرایی با فرایندهای روانشناختی که مسئول کنترل هوشیاری، تفکر و عمل هستند، مرتبط می باشند (اصغری، ۱۳۹۳).
نشانه‌های خودکنترلی از نوزادی تا بزرگسالی
در ارتباط با مفهوم خودکنترلی اولین نشانه های خود کنترلی به صورت اطاعت از خواسته ها و دستورات والدین بین ۱۲ تا ۱۸ ماهگی نمایان می شود و در اوایل دوران اجتماعی شدن کودک – قبل از ۸ سالگی – توسعه می یابد.
بعد از آن خود کنترلی به عنوان یک ویژگی نسبتا با ثبات در سراسر دوران بزرگسالی پایدار و استوار می ماند.
پژوهش های اخیر در باب علل خود کنترلی بر منابع خانوادگی، فرا خانوادگی و بیولوژیکی تأکید داشته اند (علیوردی نیا و صالح نژاد، ۱۳۹۰) و نشان می دهند که والدین پاسخگو و حمایت کننده، با توانایی های کنترل فرزندان ارتباط مثبتی دارد.
همچنین در مطالعات، ارتباط بین کنترل بهتر توجه و والدین حساس تر در دوران کودکی نیز یافت شده است (وهس و بامیستر، ۲۰۱۶).
بنا به اعتقاد گودفردسون و هیراچی (۱۹۹۰)، برای ایجاد تدریجی خود کنترلی در کودک والدین باید سه عمل را انجام دهند:
- نظارت داشتن بر رفتار کودک
- تشخیص هنگامی که رفتار انحرافی رخ می دهد
- مجازات کردن چنین رفتاری (هی؛ ۲۰۰۱).
خودکنترلی در یادآوری موفقیت و شکست
اهمیت خود کنترلی از آنجایی معلوم می شود که آن در بسیاری از تصمیم گیری و رفتارهای انحرافی افراد نقش مؤثری دارد.
در پژوهشی که هدف آن، فهم تاثیر یادآوری در خود کنترلی کنونی بود مشخص شد که به یاد آوردن موفقیت ها یا شکست های گذشته ما می تواند به ما در تصمیم گیری های بهتر کمک کند.
در واقع زمانی که موفقیتها به آسانی به یاد آورده می شوند، افراد خود کنترلی بیشتری از خود نشان می دهند تا زمانی که یادآوری موفقیت دشوار است.
با این حال، یاد آوری شکستها، بدون توجه به سختی های آن، باعث کاهش میل و رغبت می شود. وجود این تفاوت ها در رفتار ممکن است به این دلیل باشد که یادآوری شکست ها به طور قابل توجهی عواقب عاطفی و شناختی متفاوت تری نسبت به یادآوری موفقیت ها دارد (نیکولووا، لامبرتون و هاوز ۲۰۱۶).
اخلاق تحت الشعاع خودکنترلی است
پژوهشها رابطه خود کنترلی با رفتار اخلاقی را نیز نشان داده اند. بامیستر و اکسلانس (۲۰۰۱) توضیح می دهند که خود کنترلی به عنوان قدرتی برای تقویت رفتار اخلاقی عمل می کند، مطالعه دیگری که نشان می دهد چگونه رفتار با وضعیت های اخلاقی یک شخص مرتبط است توسط شپه و پیکارو (۲۰۰۵) انجام شد که بیان داشتند خودکنترلی پایین با بروز رفتارهای ضد اجتماعی در ارتباط است.
محققان نیز می گویند که خود کنترلی افضل فضیلت هاست که اخلاق را تحت تاثیر قرار میدهد (دسی و رودناندوه، ۲۰۱۷).
بامیستر و جولا (۲۰۰۰) در مطالعه ای با عنوان “خودکنترلی، اخلاق و قدرت انسانی بیان کردند که خود کنترلی، هم کلید موفقیت انطباقی و هم متمرکز بر رفتار با فضیلت است، به ویژه تا آن جایی که نیازهای بعدی مطابق با استانداردهای اجتماعی مطلوب به جای دنبال کردن اهداف خود خواهانه است.
شواهد اخیر نشان میدهد که خود کنترلی به عنوان یک قدرت عمل می کند: پس از اعمال فشار ضعیف تر است، با استراحت دوباره فعال می شود و با تمرین مکرر قوی تر می شود. این امر با رفاه شخصی و کاهش مشکلات اجتماعی پیوندهای چندگانه دارد.
رشد خودکنترلی دارای الگو است
پژوهشی با شناسایی الگوهای رشد منحصر به فرد و عوامل مرتبط با خودکنترلی انجام شد به طوری که میزان ثبات خود کنترلی در طول چهار سال ارزیابی شد و نتایج، شش الگوی منحصر به فرد رشد خودکنترلی را نشان داد.
یافته ها نشان داد که خود کنترلی پایین و کم ثبات تر با وابستگی به رفیق ناخلف ارتباط دارد و با دلبستگی ضعیف مادرانه، جنایات والدینی، مدارک تحصیلی پایین همبستگی بالا دارد (ری، جونز، لوقران (۲۰۱۳).
خودکنترلی در ایران چگونه است؟
در رابطه با خود کنترلی نیز پژوهش هایی در ایران انجام شده است. رفیعی و جان بزرگی (۱۳۸۹) نشان دادند که جهت گیری مذهبی و اخلاق با خودکنترلی رابطه معناداری دارند.
افراد با افزایش جهت گیری مذهبی، خود کنترلی بیشتری نشان می دهند و هرچه تقید به اخلاق بالاتر می رود، قدرت خود کنترلی افزایش می یابد.
بهترین ابزارهای سنجش خودکنترلی
ابزارهای متعددی برای سنجش خودکنترلی ساخته شده است که یکی از آنها پرسشنامه خودکنترلی تانجی است و دیگری پرسشنامه خودکنترلی گراسمیک می باشد که با کلیک بر روی هر یک می‌توانید نسبت به دانلود آنها اقدام نمایید:
دانلود ابزارهای سنجش خودکنترلی :