قوی بودن در برابر چالش‌ها: بررسی کلیات سرسختی در روانشناسی

می 9, 2023 وبلاگ ارسال دیدگاه

آنچه در ادامه با هم می‌خوانیم:

سرسختی نشانه استقامت و تعهد

سرسختی یکی از مفاهیم مهم در روانشناسی است که به عنوان یکی از بعد‌های شخصیتی بررسی می‌شود. این ویژگی نشان‌دهنده‌ی میزان استقامت و تعهد شخص به اهداف و چالش‌هایی است که در زندگی خود برای خودش تعیین کرده است. سرسختی به عنوان یک مفهوم چند بعدی، شامل ویژگی‌هایی مانند انعطاف‌پذیری، اعتماد به نفس، تلاش‌گری و تحمل موفقیت و شکست است.

در مطالعات روانشناسی، این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است که سرسختی چگونه می‌تواند تأثیرات مثبتی بر روی زندگی شخصیتی و حرفه‌ای داشته باشد. افرادی که دارای سطح سرسختی بالایی هستند، معمولاً در مواجه با مشکلات و چالش‌های پیش رو، با استقامت و انگیزه بیشتری به کار می‌پردازند و در نتیجه، به صورت کلی، موفقیت بیشتری در زندگی و کار خود دارند.

سرسختی در محیط حرفه‌ای و کاری

از دیدگاه روانشناسی سازمانی، سرسختی به عنوان یک نشانه از قابلیت مدیریت تنش و مواجهه با فشارهای کاری و حرفه‌ای، بسیار مهم است. افرادی که دارای سطح سرسختی بالایی هستند، معمولاً در مواجه با فشارهای کاری و رویدادهای ناگوار، با استقامت و پشتکار بیشتری به کار خود ادامه می‌دهند و بهترین عملکرد ممکن را دارند.

به عنوان دانشجو یا استاد روانشناسی، فهم و شناخت سرسختی شما را به درک بهتری از شخصیت و عملکرد افراد کمک می‌رساند. همچنین، در ارزیابی شخصیت مدیران و افرادی که در بخش‌های مختلف سازمانی فعالیت می‌کنند، سرسختی به عنوان یکی از عوامل مؤثر در عملکرد و موفقیت شخص، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در نهایت، فهم و شناخت سرسختی به شما کمک می‌کند تا بتوانید به بهترین شکل ممکن از توانایی‌ها و استعدادهای خود بهره‌مند شوید و در مواجه با مشکلات و چالش‌های زندگی، با استقامت و تلاش بیشتری به آن‌ها پاسخ دهید.

مفهوم دقیق سرسختی در روانشناسی

مفهوم سرسختی در روانشناسی به معنای قابلیت انعطاف‌پذیری و تطبیق‌پذیری اندیشه‌ها، عقاید و رفتارها در برابر تجربیات و شرایط جدید است. این مفهوم در تحلیل رفتار انسان و همچنین در زمینه مطالعات شخصیت شناسی به کار می‌رود.

در روانشناسی، سرسختی به عنوان یکی از ویژگی‌های شخصیتی شناخته شده است. این ویژگی به معنای میزان انعطاف‌پذیری فرد در برابر تغییرات و شرایط جدید است. فردی که دارای سرسختی بالایی است، در مواجهه با تغییرات و شرایط جدید، ممکن است به سختی تغییر کند و به عقیده و رفتارهای خود پایبند باشد. از طرفی، فردی که دارای سطح سرسختی پایینی است، ممکن است به راحتی تغییر کند و به شرایط جدید سازگار شود.

برخی تحقیقات نشان داده‌اند که سطح سرسختی فرد، تأثیری در سلامت روانی و روابط او با دیگران دارد. برای مثال، فردی که دارای سرسختی بالایی است، ممکن است در مواجهه با مشکلات روانی و روابطی، به سختی از دیگران کمک درخواست کند و به عقاید خود پایبند باشد. از طرفی، فردی که دارای سطح سرسختی پایینی است، ممکن است به سرعت به خاطر تایید شدن توسط دیگران عقاید و رفتارهای خود را تغییر دهد.

در کاربردهای عملی، سرسختی به عنوان یکی از عوامل مهم در موفقیت و همچنین ایجاد مشکلات در زندگی و کار شناخته شده است. برای مثال، فردی که دارای سرسختی بالایی است، ممکن است در مواجهه با تحولات جدید در شغل و کار، به سختی و با مقاومت به تغییرات و تطبیق با شرایط جدید بپردازد. از طرفی، فردی که دارای سطح سرسختی کمی است، ممکن است به راحتی در اثر تغییرات شرایط کاری، احساس ناامنی و عدم اطمینان داشته باشد.

بنابراین، در روانشناسی سرسختی به عنوان یکی از ویژگی‌های شخصیتی شناخته شده است که تأثیرات مهمی در سلامت روانی و رفتار فرد دارد.

چگونه می‌توان سطح سرسختی را ارزیابی کرد؟

برای ارزیابی سطح سرسختی فرد می توان از روش های مختلفی استفاده کرد که در زیر به برخی از این روش ها اشاره می کنیم:

پرسشنامه های شخصیت شناسی: بسیاری از پرسشنامه های شخصیت شناسی می توانند اطلاعاتی در ارتباط با سطح سرسختی فرد ارائه دهند. برخی از این پرسشنامه ها عبارتند از: پرسشنامه پنج عاملی (Big Five)، پرسشنامه شخصیت شناسی مایرز بریگز (Myers-Briggs Personality Type Indicator) و پرسشنامه شخصیت شناسی هایرد گاردنر (Howard Gardner’s Multiple Intelligence Theory).
روش های روانسنجی: برخی از روش های روانسنجی مانند آزمون های شخصیت شناسی و روش های مشاهده، می توانند برای ارزیابی سطح سرسختی فرد مورد استفاده قرار گیرند.
روش های عملی: روش های عملی مانند مواجهه با تحولات جدید در شغل و کار، می تواند برای ارزیابی سطح سرسختی فرد مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال، اگر فردی به سختی به تغییرات در شرایط کاری و تطبیق با آنها پاسخ دهد، ممکن است دارای سطح سرسختی بالایی باشد.

به طور کلی، ارزیابی سطح سرسختی فرد می تواند با استفاده از روش های مختلف صورت گیرد، اما باید توجه داشت که سرسختی یکی از ویژگی های پیچیده شخصیتی است و تنها با یک روش ارزیابی ممکن است به درستی تشخیص داده نشود. بنابراین، بهتر است برای ارزیابی دقیق تر و جامع تر، از چندین روش استفاده کنید.

آیا پرسشنامه های شخصیت شناسی برای ارزیابی سرسختی در کاربران ایرانی موثر هستند؟

پرسشنامه های شخصیت شناسی برای ارزیابی سرسختی در کاربران ایرانی نیز می توانند موثر باشند، اما باید توجه داشت که برخی از این پرسشنامه ها، به دلیل تفاوت های فرهنگی و زبانی، به صورت دقیق و صحیح در ایران قابل استفاده نیستند.

در ایران نیز پرسشنامه های شخصیت شناسی از جمله پرسشنامه پنج عاملی (Big Five)، پرسشنامه شخصیت شناسی مایرز بریگز (Myers-Briggs Personality Type Indicator) و پرسشنامه شخصیت شناسی هایرد گاردنر (Howard Gardner’s Multiple Intelligence Theory) به طور گسترده استفاده می شوند. با این حال، برای استفاده صحیح از این پرسشنامه ها در ایران، باید آنها را به زبان و فرهنگ ایرانی تطبیق داد و به بررسی روایی و پایایی آنها در جامعه ایرانی پرداخت.

همچنین، در ایران نیز پژوهش هایی برای طراحی و توسعه پرسشنامه های شخصیت شناسی محلی صورت گرفته است که به زبان و فرهنگ ایرانی تطبیق داده شده اند. این پرسشنامه ها می توانند برای ارزیابی سطح سرسختی و دیگر ویژگی های شخصیتی در کاربران ایرانی مفید باشند.

بنابراین، استفاده از پرسشنامه های شخصیت شناسی برای ارزیابی سرسختی در کاربران ایرانی می تواند موثر باشد، اما باید به تطبیق آنها با زبان و فرهنگ ایرانی توجه شود و در صورت نیاز، از پرسشنامه های محلی استفاده شود.

چند نمونه از پژوهش های ایرانی

همانطور که گفته شد، برای استفاده صحیح از پرسشنامه های شخصیت شناسی برای ارزیابی سرسختی در کاربران ایرانی، باید آنها را به زبان و فرهنگ ایرانی تطبیق داد و به بررسی روایی و پایایی آنها در جامعه ایرانی پرداخت. برخی از پژوهش هایی که در این زمینه در ایران انجام شده است عبارتند از:

پژوهشی که در سال ۱۳۹۶ توسط دکتر حسین اسماعیل‌زاده و همکارانش انجام شد، به بررسی روایی و پایایی پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت در جامعه ایرانی پرداخت. نتایج این پژوهش نشان داد که پرسشنامه پنج عاملی، به طور قابل قبولی در جامعه ایرانی قابل استفاده است.
پژوهش دیگری که در سال ۱۳۹۹ توسط دکتر الهه علیزاده و همکارانش انجام شد، به بررسی روایی و پایایی پرسشنامه شخصیت شناسی نئو (NEO) در جامعه ایرانی پرداخت. نتایج این پژوهش نشان داد که پرسشنامه شخصیت شناسی نئو، به طور قابل قبولی در جامعه ایرانی قابل استفاده است.
پژوهش دیگری که در سال ۱۳۹۹ توسط دکتر مهدیه انصاریان و همکارانش انجام شد، به بررسی روایی و پایایی پرسشنامه شخصیت شناسی کتل (CATTELL) در جامعه ایرانی پرداخت. نتایج این پژوهش نشان داد که پرسشنامه شخصیت شناسی کاتل، به طور قابل قبولی در جامعه ایرانی قابل استفاده است.

از آنجایی که هر پرسشنامه شخصیت شناسی دارای ویژگی ها و مزایا و معایب خود است، برای انتخاب پرسشنامه مناسب برای ارزیابی سرسختی در کاربران ایرانی، باید به هدف و موضوع مورد نظر و همچنین به میزان روایی و پایایی آن در جامعه ایرانی توجه کرد.

آیا پرسشنامه های شخصیت شناسی دیگری برای ارزیابی سرسختی در کاربران ایرانی وجود دارد؟

بله، علاوه بر پرسشنامه های شخصیت شناسی معروفی که در پاسخ قبلی ذکر شد، پرسشنامه های شخصیت شناسی دیگری نیز برای ارزیابی سرسختی در کاربران ایرانی وجود دارند. در زیر به برخی از این پرسشنامه ها اشاره می کنیم:

پرسشنامه شخصیت شناسی ۱۶ عاملی (۱۶PF): این پرسشنامه شامل ۱۶ بعد شخصیتی است که به وسیله آن می توان سطح سرسختی فرد را ارزیابی کرد. این پرسشنامه در برخی مطالعات ایرانی نیز استفاده شده است.
پرسشنامه شخصیت شناسی چند بعدی زیتا (ZKPQ): این پرسشنامه شامل ۱۰ بعد شخصیتی است که به وسیله آن می توان سطح سرسختی فرد را ارزیابی کرد. این پرسشنامه نیز در برخی پژوهش های ایرانی مورد استفاده قرار گرفته است.
پرسشنامه شخصیت شناسی گلدبرگ (Goldberg): این پرسشنامه شامل ۱۲۰ سوال است که به وسیله آن می توان سطح سرسختی فرد را ارزیابی کرد. این پرسشنامه در برخی پژوهش های ایرانی نیز استفاده شده است.
پرسشنامه شخصیت شناسی نورتون (Norton): این پرسشنامه شامل ۶۰ سوال است که به وسیله آن می توان سطح سرسختی فرد را ارزیابی کرد.
پرسشنامه سرسختی کوباسا (Kobasa) که در سال ۱۹۷۹ در دو فرم ۲۰ و ۵۰ سوالی توسط کوباسا تهیه شد. او با استفاده از نظریه های وجودی، سرسختی را ترکیبی از باورها در مورد خود و جهان تعریف می کند که از سه مولفه تعهد، کنترل و مبارزه جویی تشکیل شده است. این پرسشنامه در برخی پژوهش های ایرانی مورد استفاده قرار گرفته است.

باید توجه داشت که هر پرسشنامه شخصیت شناسی دارای ویژگی های خود است و برای انتخاب پرسشنامه مناسب برای ارزیابی سرسختی در کاربران ایرانی، باید به هدف و موضوع مورد نظر و همچنین به میزان روایی و پایایی آن در جامعه ایرانی توجه کرد.

آیا پرسشنامه‌های شخصیت شناسی معتبری برای ارزیابی سرسختی در کاربران با شغل‌های خاص وجود دارد؟

بله، برای ارزیابی سرسختی در کاربران با شغل‌های خاص، پرسشنامه‌های شخصیت شناسی معتبری وجود دارند که می‌توانند مفید باشند. برخی از این پرسشنامه‌ها به شرح زیر می‌باشند:

پرسشنامه شخصیت شناسی شغلی (JTI): این پرسشنامه شامل شش بعد شخصیتی است که به وسیله آن می‌توان سطح سرسختی و سایر ویژگی‌های شخصیتی افراد را برای مشاغل خاصی مانند مدیریت، فروش، رهبری و… ارزیابی کرد.
پرسشنامه شخصیت شناسی مدیریتی (MSPQ): این پرسشنامه شامل ۳۰ بعد شخصیتی است که به وسیله آن می‌توان سطح سرسختی و سایر ویژگی‌های شخصیتی مدیران را ارزیابی کرد.
پرسشنامه شخصیت شناسی پلیسی (P3M): این پرسشنامه شامل ۸۸ سوال است که به وسیله آن می‌توان سطح سرسختی و سایر ویژگی‌های شخصیتی افرادی که در حوزه پلیس و امنیت فعالیت می‌کنند را ارزیابی کرد.
پرسشنامه شخصیت شناسی نظامی (MMPQ): این پرسشنامه شامل ۱۵۰ سوال است که به وسیله آن می‌توان سطح سرسختی و سایر ویژگی‌های شخصیتی افرادی که در حوزه نظامی و امنیت فعالیت می‌کنند را ارزیابی کرد.
پرسشنامه شخصیت شناسی برای ورزشکاران (SPQ): این پرسشنامه شامل ۵۲ سوال است که به وسیله آن می‌توان سطح سرسختی و سایر ویژگی‌های شخصیتی ورزشکاران را ارزیابی کرد.

باید توجه داشت که هر پرسشنامه شخصیت شناسی به شغل و موضوع خاصی مرتبط است و برای انتخاب پرسشنامه مناسب برای ارزیابی سرسختی در کاربران با شغل‌های خاص، باید به هدف و موضوع مورد نظر و همچنین به میزان روایی و پایایی آن در جامعه هدف توجه کرد.

در آخر

سرسختی یکی از ویژگی‌های شخصیتی است که نشان‌دهنده‌ی میزان ثبات، استقامت و تعهد شخص به اهداف و چالش‌هایی است که در زندگی خود برای خودش تعیین کرده است.

در روانشناسی، سرسختی به عنوان یکی از بعد‌های شخصیتی مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد و برای شناخت بهتر شخصیت افراد و همچنین در ارزیابی شخصیت مدیران و افرادی که در بخش‌های مختلف سازمانی فعالیت می‌کنند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با توجه به اینکه سرسختی نشان‌دهنده‌ی میزان استقامت و تعهد شخص به اهداف و چالش‌های خود است، در سازمان‌ها و محیط‌های کاری، این ویژگی می‌تواند به عنوان یکی از عوامل مؤثر در عملکرد و موفقیت شخص در انجام وظایف و پروژه‌های مختلف، مورد استفاده قرار گیرد.

افرادی که دارای سطح سرسختی بالایی هستند، معمولاً در مواجه با مشکلات و چالش‌های پیش رو، با استقامت و انگیزه بیشتری به کار می‌پردازند و در نتیجه، به صورت کلی، موفقیت بیشتری در زندگی و کار خود دارند.

آزمودنی مرجع آکادمی یادگیری و پژوهش