هورمون های جنسی مواد شیمیایی هستند که مسئول تولید مثل و میل جنسی هستند. هورمون های رایج جنسی زنانه شامل استروژن و پروژسترون هستند، در حالی که تستوسترون در اکثر مردان به وفور یافت می شود.
هورمون های جنسی توسط تخمدان ها، بیضه ها، سیستم غدد درون ریز و غدد فوق کلیوی تولید می شوند. قاعدگی، سن و برخی شرایط پزشکی می تواند باعث نوسانات هورمون های جنسی شود.
این مقاله از آزمودنی به بررسی تولید هورمون جنسی، عملکرد و راه های رسیدن به تعادل هورمونی می پردازد.
هورمون های جنسی چیست؟
هورمونهای جنسی نوعی پیامرسان شیمیایی هستند که از غدد مختلف در بدن ترشح میشوند و بر سیستم تولید مثل و سایر عملکردهای بدن اثر میگذارند.
هورمون های جنسی در زنان
هورمونهای اصلی که به سلامت و میل جنسی در زنان کمک میکنند، استروژن، پروژسترون و تستوسترون هستند. اگرچه تخمدان ها مسئول بیشتر هورمون های جنسی زنانه هستند، اما سایر بافت ها نیز می توانند آنها را تولید کنند. این موارد عبارتند از:
استروژن
استروژن مهمترین هورمون جنسی در زنان است که نقشهای مختلفی در بدن دارد.
اگرچه استروژن عمدتاً توسط تخمدان ها ساخته می شود، اما استروژن توسط غدد فوق کلیوی و بافت چربی (چربی) نیز تولید می شود.
نقش استروژن در بدن زنان
این هورمون در تنظیم چرخه قاعدگی، رشد و توسعه ویژگیهای جنسی ثانویه مانند سینهها و موهای بدن، و سلامت استخوانها نقش دارد.
تأثیرات استروژن بر سلامتی زنان
سطح بالای استروژن میتواند باعث مشکلاتی مانند افزایش وزن و تغییرات خلق و خو شود. در حالی که کمبود استروژن ممکن است به مشکلاتی مانند خشکی واژن، کاهش میل جنسی، و افزایش خطر پوکی استخوان منجر شود.
پروژسترون
پروژسترون نیز یکی از هورمونهای مهم در بدن زنان است که در چرخه قاعدگی و بارداری نقش دارد.
پروژسترون علاوه بر تخمدان ها، توسط قشر آدرنال، جسم زرد و جفت نیز تولید می شود.
نقش پروژسترون در چرخه قاعدگی
این هورمون بعد از تخمکگذاری ترشح میشود و به آمادهسازی رحم برای بارداری کمک میکند. اگر بارداری رخ ندهد، سطح پروژسترون کاهش مییابد و قاعدگی شروع میشود.
اهمیت پروژسترون در بارداری
در صورت بارداری، پروژسترون به حفظ جنین در رحم و جلوگیری از سقط جنین کمک میکند.
نمیخوای بیشتر بدونی؟ این مقاله به کارت میاد: چگونه هورمون پروژسترون را افزایش دهیم؟ علائم خطر و کمبود هورمون زنانه
تستوسترون در زنان
مقدار این هورمون اگرچه در مردان بیشتر است، اما تستوسترون در زنان نیز ضروری است. تستوسترون در مقادیر کم توسط تخمدان ها و غدد فوق کلیوی در بدن زنان ساخته می شود.
نقش تستوسترون در بدن زنان
این هورمون در حفظ سلامت استخوانها، تقویت میل جنسی و بهبود انرژی و روحیه نقش دارد.
علائم کمبود یا افزایش تستوسترون در زنان
افزایش تستوسترون ممکن است باعث رشد موهای زائد و آکنه شود، در حالی که کمبود آن میتواند منجر به کاهش میل جنسی و خستگی شود.
هورمون های جنسی در مردان
تستوسترون
تستوسترون هورمون اصلی جنسی در مردان است که در سلول های بیضه ها و مقادیر کمی از آن در غده فوق کلیوی تولید می شود. و مسئول رشد و توسعه ویژگیهای جنسی مردانه است.
تستوسترون نقش کلیدی در رشد عضلات، تقویت میل جنسی، و تولید اسپرم دارد.
تأثیرات تستوسترون بر رفتار و سلامتی مردان
سطح بالای تستوسترون میتواند باعث افزایش اعتماد به نفس و کاهش استرس شود، در حالی که کاهش آن ممکن است به افسردگی و کاهش انرژی منجر شود.
هورمون لوتروپین (LH)
LH هورمونی است که در تنظیم تولید تستوسترون نقش دارد و به ترشح تستوسترون از بیضهها کمک میکند.
این هورمون نقش مهمی در تحریک تولید اسپرم دارد و برای حفظ سلامت تولید مثل مردان ضروری است.
هورمون محرک فولیکولی (FSH)
FSH نیز در تولید اسپرم نقش دارد و به عملکرد بیضهها در تولید اسپرم کمک میکند.
FSH به طور مستقیم در تولید اسپرم و سلامت جنسی مردان تأثیر دارد و در صورت کمبود آن، تولید اسپرم مختل میشود.
عملکرد هر هورمون جنسی
هورمونهای جنسی نه تنها مسئول جنسیت و باروری هستند، بلکه برای رشد و تکامل عضلات و اندامها نیز بسیار مهم هستند. بعلاوه، هورمونهای جنسی به پیشگیری از بیماریهای قلبی عروقی و پوکی استخوان کمک میکنند.
رشد و توسعه
استروژن مسئول رشد جنسی و تولید مثل زنان است. رشد سینه، موهای ناحیه تناسلی و زیر بغل و شروع قاعدگی همگی تحت تأثیر استروژن هستند.
پروژسترون به پوشش سالم رحم برای لانه گزینی و رشد تخمک بارور شده کمک می کند. پروژسترون همچنین برای حفظ بارداری و کاهش خونریزی و سقط جنین ضروری است.
تستوسترون شروع کننده بلوغ در مردان جوان هستند. این هورمون ها مسئول رشد آلت تناسلی و بیضه، رشد قد و رشد موهای صورت هستند.
برانگیختگی
استروژن و تستوسترون اصلی ترین هورمون هایی هستند که بر برانگیختگی و میل جنسی تأثیر می گذارند. در خانمها، چرخه قاعدگی باعث نوسانات هورمونهای جنسی میشود و در نتیجه قبل از تخمکگذاری، زمانی که سطح استروژن در بالاترین حد خود است، احساس برانگیختگی بیشتری میکنند.
با این حال، سطوح بالای پروژسترون می تواند باعث کاهش میل جنسی شود. اگرچه تستوسترون ممکن است میل جنسی را در برخی از زنان افزایش دهد، استروژن هورمون جنسی اولیه است که با میل جنسی زنان مرتبط است.
در مردان، سطح تستوسترون با میل جنسی مردان مرتبط است. افزایش سن، چاقی باعث کاهش تستوسترون می شود و در نتیجه برانگیختگی جنسی را کاهش می دهد.
اگه میخوای دقیقتر بدونی، حتما این رو مقاله رو هم بررسی کن: ارگاسم زنان: هر آنچه باید از اوج لذت جنسی زن بدانید!
سلامت اعضای بدن
استروژن و تستوسترون در حفظ قدرت عضلانی با افزایش سن بسیار مهم هستند. به عنوان مثال، در سال اول یائسگی، حدود ۸۰ درصد استروژن زنان از دست میرود و در نتیجه باعث از دست دادن و ضعف عضلانی قابل توجهی میشود.
کاهش سطح استروژن می تواند منجر به پوکی استخوان (کاهش توده و تراکم استخوان) و افزایش خطر حوادث قلبی عروقی شود.
سیستم ایمنی
یک مطالعه نشان داد که چگونه هورمونهای جنسی بر سلولهای سیستم ایمنی تأثیر میگذارند. تستوسترون و پروژسترون پاسخ سرکوب کننده سیستم ایمنی (بهبود اختلالات خود ایمنی) را تقویت می کنند، در حالی که استروژن ایمنی هومورال (توانایی بدن برای مبارزه با عفونت) را تقویت می کند. با این حال، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
خلق و خو و عملکرد مغز
تحقیقات ثابت می کند که هورمون های جنسی بر کل مغز تأثیر می گذارد. افسردگی، از دست دادن حافظه، انعطاف پذیری مغز و اختلالات خلقی ناشی از کاهش سطح استروژن است.
تحقیقات نشان داده است که اختلال شناختی در طول یائسگی با درمان استروژن بهبود می یابد و ممکن است در برابر سکته مغزی، آلزایمر و بیماری پارکینسون محافظت کند.
نحوه نوسان هورمون های جنسی
نوسانات هورمونی در هر دو جنس طبیعی است. زنان قبل از یائسگی تغییرات هورمونی را در طول چرخه قاعدگی تجربه خواهند کرد. سطح استروژن و پروژسترون درست قبل از شروع قاعدگی پایین است اما در حوالی تخمک گذاری بیشتر است. با افزایش سن زنان، سطح هورمون های جنسی کاهش می یابد که منجر به یائسگی می شود.
در مردان، سطح تستوسترون در صبح بالاترین میزان است و در طول روز کاهش می یابد. تستوسترون در مردان ۳۵ تا ۴۰ ساله بین ۱ تا ۳ درصد کاهش می یابد.
اختلالات هورمون جنسی در زنان و مردان
اختلالات هورمون های جنسی می تواند بر کیفیت جسمی و روانی زندگی تأثیر بگذارد. در برخی موارد، آنها حتی می توانند کشنده باشند. انواع اختلالات هورمون جنسی عبارتند از:
اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD): به دلیل کاهش سطح استروژن و پروژسترون ۱۰ تا ۱۴ روز قبل از قاعدگی، ممکن است برخی از زنان افسردگی و اضطراب شدید را تجربه کنند. PMDD تقریباً ۵ درصد از زنان قبل از یائسگی را تحت تأثیر قرار می دهد.
یائسگی: زنان ۴۵ تا ۵۵ ساله متوجه علائم اجتناب ناپذیر کاهش سطح استروژن و پروژسترون می شوند. مه مغزی، کاهش توده عضلانی و گرگرفتگی از علائم شایع یائسگی هستند.
اختلال نعوظ (ED): کاهش سطح تستوسترون با افزایش سن، داشتن و حفظ نعوظ ممکن است دشوار باشد. ED معمولا در مردان بالای ۵۰ سال رخ می دهد.
هیپرستروژنیسم (سطوح استروژن بالا): استروژن بیش از حد می تواند باعث انواع خاصی از سرطان، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) و ناباروری شود.
هیپرآندروژنیسم (سطوح تستوسترون بالا): تستوسترون بیش از حد می تواند باعث PCOS، هیرسوتیسم، آکنه، طاسی با الگوی مردانه، بی نظمی های قاعدگی، ناباروری و مردانگی شود.
کمبود استروژن در زنان
کمبود استروژن در زنان میتواند به مشکلاتی مانند پوکی استخوان، کاهش میل جنسی، و اختلالات قاعدگی منجر شود.
کاهش تستوسترون در مردان
کاهش تستوسترون در مردان میتواند باعث خستگی، کاهش میل جنسی، و افزایش وزن شود.
یه قدم جلوتر با این مقاله جالب: چهار مرحلهی ارگاسم در مردان + سوخت اصلی ارضا شدن مردان چیست؟
چگونه سطح هورمون های جنسی را متعادل نگه داریم؟
اگر عدم تعادل هورمون جنسی به دلیل یک وضعیت پزشکی باشد، باید آن را درمان کرد. اگر عدم تعادل هورمونی به دلیل افزایش سن باشد یا هیچ درمانی برای علت آن وجود نداشته باشد، گزینه های زیر می توانند به بهبود عدم تعادل هورمون های جنسی کمک کنند.
سبک زندگی سالم
داشتن یک رژیم غذایی متعادل، ورزش، حفظ وزن متعادل، حذف مصرف الکل، و خواب کافی می تواند بر سطح هورمون ها تأثیر مثبت بگذارد.
گیاهان و مکمل ها
برخی از گیاهان و مکمل ها ادعا می کنند که تعادل هورمونی را بازیابی می کنند. سیاهدانه می تواند سطح استروژن را افزایش دهد و علائم یائسگی را بهبود بخشد.
هورمون درمانی (HT)
جایگزینی استروژن، پروژسترون و تستوسترون با فرم های مصنوعی (ساخت بشر) می تواند به افزایش سطوح پایین هورمون های جنسی کمک کند.
HT را می توان به عنوان داروی خوراکی، چسب، کرم، شیاف واژینال، داروهای زیر پوستی یا تزریقی تجویز کرد.
پیشگیری از بارداری نوعی هورمون درمانی است. HRT همچنین بخش مهمی از مراقبت های تایید کننده جنسیت است.
اگر علائم عدم تعادل هورمون های جنسی را تجربه می کنید، با یک پزشک در مورد انجام آزمایش خون و هورمون جنسی برای کمک به شناسایی عدم تعادل صحبت کنید.
نتیجهگیری
استروژن، پروژسترون، تستوسترون هورمون های جنسی در مردان و زنان هستند. هورمون های جنسی در تولید مثل، باروری، میل جنسی و سلامت کلی مهم هستند. هورمون های جنسی با چرخه قاعدگی و با افزایش سن در نوسان هستند.
راه های مختلفی وجود دارد که می توانید هورمون های جنسی را متعادل کنید، از جمله تغییر سبک زندگی و داروها. اگر فکر می کنید علائم عدم تعادل هورمون جنسی را تجربه می کنید، با پزشک مشورت کنید.
سؤالات متداول
هورمونهای جنسی چه نقشی در بدن دارند؟
چگونه میتوان سطح هورمونهای جنسی را کنترل کرد؟
چه عواملی باعث عدم تعادل هورمونی میشوند؟
کمبود تستوسترون چه تأثیری در مردان دارد؟