مقیاس سنجش شدت خستگی

خستگی می تواند تمام انواع فعالیتهای روزانه فرد مبتلا به مولتیپل اسکلورزیس را از قبیل یافتن و حفظ شغل، مدیریت منزل، مراقبت از کودکان، اوقات فراغت و.. را متاثر کند و موجب تغییر در روابط خانوادگی، اجتماعی و اختلال در تامین هزینه زندگی فرد شود(۴). به عبارتی ” خستگی” را می توان به عنوان یک فقدان انرژی فیزیکی یا ذهنی که منجر به توقف فعالیتهای فرد می شود، تعریف کرد، اگر چه گاهی بیماران از واژه “خستگی” برای بیان احساس خواب آلودگی، افسردگی، ضعیف و درماندگی استفاده می کنند(۵). بنابراین بررسی خستگی به عنوان یک عامل مهم در کیفیت زندگی این افراد و ارتباط آن با سایر عوامل از قبیل سن، جنسیت، وضعیت تاهل، میزان ناتوانی و جهت کنترل و کاهش خستگی در افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس ضروری می باشد. با توجه به گسترش جمعیت جمعیت افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزس و به عنوان یک جمعیت روبه رشد و فزاینده با نیازهای ویژه و خاص و همچنین جهت ارائه خدمات مناسب توانبخشی، بررسی و شناخت علائم بیماری از جمله خستگی بسیار ضروری به نظر می رسد.در این میان به کارگیری ابزارهای مناسب در توان بخشی به منظور ارزیابی خستگی در افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس جهت طرح ریزی برنامه های درمانی درمانی مناسب و ارائه راهکارهای درمانی کاهش خستگی بسیار ضروری به نظر می رسد. ابزاری که در عین سهولت به کارگیری، امکان درک بهتر تجربه مبتلایان را از خستگی فراهم می آورد.

از جمله ابزارهای بسیار معتبر در زمینه بررسی خستگی، مقیاس سنجش شدت خستگی(FSS) می باشد. مقیاس مقیاس سنجش شدت خستگی(FSS) شامل ۹ آیتم و یک مقیاس قیاس چشمی می باشد که تنها مفهوم خستگی را ارزیابی می کند و خستگی را با سرعت در افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس می سنجد، به طوری که نمره حاصل از آن با میزان و شدت خستگی بیمار کاملا متناسب است(۸). نحوه انجام مقیاس FSS بسیار ساده است و وقت کمی را برای اجرا و نمره گذاری به خود اختصاص می دهد. پرسشنامه FSS توسط کراپ و همکارانش(۱۹۸۹) به منظور سنجش شدت خستگی در افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس و لوپوس طراحی و مورد بررسی سایکومتریک قرار گرفت. پرسشنامه از پرسش نامه ۲۸ سوالی خستگی استخراج شده است(۹). کراپ و همکارانش در ابتدا از پرسشنامه ۲۸ آیتمی خستگی جهت مطالعه بر روی ۲۵ فرد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس، ۲۹ فرد مبتلا به لوپوس و ۲۰ فرد سالم استفاده کردند و سپس ۹ آیتمی که به طور خاص به بررسی پیامد خستگی بر روی تمام جنبه های عملکردی و رفاهی در هر دو گروه بیماران می پرداختند و میزان همبستگی نمره آنها در هر دو گروه بیماران می پرداختند و میزان همبتسگی نمره آنها در هر دو گروه بیماران نسبت به افراد سالم بیشتر بود، مشخص کردند و پرسشنامه ای تحت عنوان FSS جهت سنجش شدت خستگی در افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس و لوپوس طراحی کردند(۱۰). پرسشنامه FSS دریافت شخصی افراد را از خستگی شان با استفاده از یک مجموعه ۹ آیتمی و یک قیاس چشمی می سنجد. این مقیاس در اکثر تحقیقات پزشکی به کار می رود(۱۱، ۱۲).