حساسیت اضطرابی چیست و چگونه اندازه گیری می شود

حساسیت اضطرابی، بیان کننده ترس از نشانه های اضطرابی است که در این پست آزمودنی به توضیح آن و در معرفی ابزارهای آن مانند پیشینه تحقیق حساسیت اضطرابی و پرسشنامه های آن می پردازد.

تعریف عمومی حساسیت اضطرابی

اضطراب یک حالت عاطفی ناخوشایند است که ضمن آن شخص انتظار وقوع حادثه ای نامساعد را دارد، اما از علت آن آگاه نیست. اضطراب خواه به تنهایی به صورت علامتی بارز، خواه به همراه سایر اختلالات، هسته اصلی و مرکزی خیلی از بیماری های روانی را تشکیل می دهد (کاپلان و سادوک، ۱۳۷۹). سازه ای که توجه گسترده ای را در پیشینه مطالعاتی اختلالات اضطرابی به خود اختصاص داده است، حساسیت اضطرابی است.

فرض بر این است که حساسیت اضطرابی یک متغیر گرایشی با ثبات است که نشان دهنده میل به تفسیر پیامدهای جسمانی، روان شناختی، اجتماعی و تجارب اضطرابی به عنوان اموری آزارنده و خطرناک است (موریس و همکاران، ۲۰۰۱). بنابراین، حساسیت اضطرابی، بیان کننده ترس از نشانه های اضطرابی است و از این فرض نشأت می گیرد که این نشانه ها به پیامدهای آسیب زای بدنی، روانشناختی و اجتماعی منجر می شود.

نشانه های افراد دارای حساسیت اضطرابی

افراد با حساسیت اضطرابی بالا اغلب اوقات به نشانه های اضطرابی به طور منفی واکنش نشان می دهند، در حالی که افراد با حساسیت اضطرابی پایین اگر چه ممکن است این نشانه ها را به عنوان اموری ناخوشایند تجربه کنند، اما آنها را تهدید آمیز تلقی نمی کنند. به عنوان مثال، شخص دارای حساسیت اضطرابی بالا، نفس نفس زدن را این گونه تعبیر می کند که در شرف خفگی است یا این که ناتوانی در فکر کردن علامت واضحی از دیوانگی است. اعتقاد بر این است که حساسیت اضطرابی ممکن است از مکانیزم های مختلفی از جمله تجربه مستقیم اضطراب و یادگیری مشاهده ای آموخته شود. حساسیت اضطرابی یک متغیر شناختی تفاوت های فردی است که به وسیله ترس از احساسات اضطرابی (ترس از ترس) مشخص می شود و نشان دهنده گرایش به فاجعه سازی در رابطه با پیامدهای چنین احساساتی است.

نظر پژوهشگران درباره اختلال اضطرابی

رایس و مک نالای (۱۹۸۵) بیان می کنند افرادی که حساسیت اضطرابی بالایی دارند ممکن است اضطراب فزاینده ای را در پاسخ هایی که مخالف واکنش اضطرابی آن ها است تجربه کنند و این به شیوه بازخورد افزایشی منجر می شود که ممکن است حملات وحشت زدگی را بوجود بیاورد و به گسترش اختلال هراس یا سایر اختلالات اضطرابی بینجامد.

در تأیید این یافته، پژوهش هایی که در میان بزرگسالان انجام شده ارتباط مثبتی را بین حساسیت اضطرابی و سایر اختلالات اضطرابی نشان داده اند. از زمانی که نقش حساسیت اضطرابی به عنوان عاملی آسیب زا در گسترش اختلالات اضطراب، مخصوصا اختلال هراس، آشکار شده است، پژوهش های مربوط به حساسیت اضطرابی در جمعیت های جوان برای تبیین بهتر این اختلال گسترش یافته است.

اگر چه مطالعات بسیاری در خصوص حساسیت اضطرابی در نمونه های بزرگسال وجود دارد، اما تحقیقات نسبتا کم تری در میان کودکان و نوجوانان انجام شده است. یکی از موانع اصلی برای پژوهش های بنیادی در زمینه روانشناسی بالینی کودک و نوجوان در ایران، فقدان آزمونهای استاندارد شده است که با مرتفع شدن این مانع طبیعتا مسیر پیشرفت پژوهش ها هموار خواهد شد. وجود آزمون های روانی با خصوصیات روان سنجی مناسب، امکان تشخیص سریع در مواقع لازم، غربال کردن بیماران و تعیین نقطه برش برای پژوهش های بعدی را میسر می کند.

راهکار درمان حساسیت اضطرابی در ایران

به علاوه نتیجه تغییرات درمانی و بررسی اثربخشی روش های روان درمانی تنها از این طریق، عینیت یافته و قابل اندازه گیری می شود. همچنین متعاقبا چنین پژوهش هایی با این امکان فراهم می شود که مطالعات همه گیر شناسی در کشور انجام شده و زمینه برنامه ریزی در جهت پیشگیری از اختلالات روانی، تنظیم برنامه های درمانی، آموزش نیرو و تهیه تمهیدات لازم در جهت گسترش بیماری بهداشت روانی مهیا شود. تاکنون تعداد کمی آزمون های قلم کاغذی، برای ارزیابی شدت این متغیر به صورت خود – گزارش دهی ارائه شده است. این آزمون ها همچنین برای اندازه گیری میزان مفید بودن مداخلات طراحی شده برای کودکان و نوجوانان با اختلالات اضطرابی به کار گرفته شده اند.